Eğer ırkınız, dininiz, milliyetiniz, siyasi görüşünüz veya hususi bir sosyal gruba aidiyetinizden dolayı ya da özgürlüğünüzden korkup kendi ülkenizdeki (veya en son yaşadığınız ülkedeki) tehditlere maruz kalıyorsanız, İsviçre’de iltica başvurusunda bulunabilirsiniz.
İltica talebi açık bir İsviçre sınır karakolunda, bir İsviçre havaalanında gümrük noktasında veya sığınmacılar için bir kayıt ve işlem merkezinde sözlü veya yazılı olarak sunulabilir. Bu çerçevede, iltica talebinde bulunan kişi İsviçreli yetkililere, mümkünse, resmi belgelerle kimliğini bildirir. Aynı şekilde, menşei olduğu ülkesini hangi nedenlerden dolayı terk ettiğini bildirir. İşlemin önemini kavramış olanlar şahsi durumları hakkındaki iddiaları bir takım kanıtlar ortaya koyarak desteklerler.
İltica talebi hiçbir özel hukuki işlem gerektirmiyor ancak prensip olarak kanıtlarla desteklenmesi gerekiyor. Eğer iltica talebi sınır kapısında yapılırsa gümrük merkezi başvurunuzu Göçmenler Devlet Dairesi’ne (SEM) iletir.
Çoğu sığınma başvuruları Göçmenler Devlet Dairesi (SEM) kayıt ve işlem merkezlerine doğrudan gönderilmektedir.

Dublin prosedürünün etkileri

Dublin anlaşmasına taraf Devletler, bir sığınma başvurusunu incelemekten sorumlu olduğu ülkeye karar verir. Bu, iltica talebinde bulunanın birçok ülkede iltica başvurusunu önlemek içindir. Dublin Devletleri AB üyesi Devletler ve Norveç, İzlanda, Lihtenştayn ve İsviçre’dir.
İsviçre’ye giriş
Bir sığınma başvurusu sadece İsviçre’de ya da bir sınır karakolunda yapılabilir. Artık yurt dışından başvurmak mümkün değildir.
Kayıt ve işlem merkezi (CEP)
İltica talebinde bulunmak isteyenlerin çoğu kara yoluyla İsviçre’ye giriş yapmaktadırlar. İsviçre’de bulunanlar ya da kara yoluyla girişi yapmış olanlar için, başvurular (CEP) beş federal kayıt ve işlem merkezlerinden birine sunulmalıdır. Bu merkezler Basel, Chiasso, Kreuzlingen, Vallorbe ve Altstätten’de bulunmaktadır. Başvuranlar ve sığınmacılar buralarda kayıt olurlar. Parmak izleri alınır ve kimlik belgelerine el konulur. Bu merkezlere ilaveten Zürih ve Cenevre Havaalanlarındaki diğer 2 merkezi de eklemek gerekiyor.
İltica başvurusunda bulunan bir kimse Kayıt ve İşlem Merkezinde en fazla 2 ay boyunca barındırılıyor. Daha sonra 5 ayrı Kantondan birine yönlendiriliyor. İltica talep süresi neticeleninceye kadar başvuruda bulunanlar İsviçre Devleti tarafından her türlü ihtiyacı karşılanıyor; yeme içme ve barınma gibi.
Buna ek olarak, kişi ile ilk defa bir kısa mülakat yapılır. Burada bu kişinin takip ettiği yol, iltica talep nedenleri ya da dili, kimliği, en son ikamet ettiği yer ve yaşı gibi diğer bilgiler söz konusu olacaktır. Sağlık ile ilgili bazı aydınlatıcı açıklamalar da talep edilebilir. Yetkililer bir sığınmacının açıklamaları hakkında kuşku duyarsa, başka bilgiler talep edilebilir.
Konu dışı kararları
İlk duruşmadan sonra, Göçmenler Devlet Dairesi (SEM) İsviçre’nin sığınma başvurusunu incelemek zorunda olup olmadığını veya üçüncü bir ülke sorumlu olup olmadığını belirler. Dublin işlemi diye adlandırılan bu işlem, iltica talebinde bulunanların Dublin Anlaşmasını imzalamış (Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn dâhil) olan Avrupa ülkelerinden sadece bir tanesinde sığınma talebinde bulunabilecekleri anlamına geliyor.
Devlet Sekreterliği sığınma talebin içeriğini dikkate almadan inceler; bu inceleme talebin sadece ekonomik veya tıbbi nedenlere dayalı bir amaç taşıyıp taşımadığını tespit etmek veya sığınmacının güvenilir üçüncü bir ülkeye iade edilebilirliğini tespit etmeye çalışır. Yetkililerin talebi reddetmeleri durumunda, içeriği incelemez ve ilgili kişiler genellikle çok hızlı bir şekilde İsviçre’yi terk etmelidirler.
Kanton merkezleri – iltica işlemi
Göçler Devlet Sekreterliği sığınma başvurusu üzerine karar vermek için daha fazla zamana ihtiyacı olduğunda, sığınmacılar kantonlara gönderilir. Sığınma talebinde bulunan kişilere daha sonra  izin belgesi verilir. Bu izin belgesi sığınma başvurusu üzerine bir karar verilene kadar kimlik belgesi yerine geçer.
Kantonlar sığınmacıların konaklamalarını paylaşırlar. Sığınma talebindeki kişiler yasal olan asgari sosyal yardım hakkına sahiptir. Dosyanın işleme konulmasından en erken üç ay sonra çalışma izni elde edilebilir.
İltica talebindeki insanların kantonlara tahsisinden sonra, prensip olarak daha detaylı bir mülakat yapılır. İlticaya başvuranlar daha sonra kaçış nedenlerini ayrıntılı şekilde açıklayabilir. Bu kişiler ifadelerini örneğin polis celpleri, yargılar, tıbbi sertifikalar veya fotoğraflar gibi dokümanlar sayesinde belgeleyebilirler. Sığınma talebindeki bir kişi yaptığı açıklamaları imzasıyla onaylaması gerekir. Tüm hususlar bu mülakatta aydınlatılamadığı durumlarda başka görüşmeler yapılabilir.
Eldeki bilgilere dayanarak, Göçmenler Devlet Dairesi mülteci ya da iltica statüsünü kişiye verilip verilmeyeceğini inceler. İltica talebi reddedilirse, yetkililer daha sonra kişinin menşei ülkesine veya geldiği ülkeye geri gönderilip gönderilmeyeceğini inceler.
Karar
Kabul
Mülteci statüsü bir kişiye tanındıktan sonra, genellikle ilticayı alır. İltica talebi onaylandığı zaman kişi daha sonra bir B izin belgesi elde eder.
Geçici Kabul
Eğer bir kişi iltica talebini elde edemez ise İsviçre’de geçici olarak kalabilir; bu dönüş yasadışı, mantıksız ya da imkânsız olduğu için İsviçre’den sınır dışı edilemez.
Geri gönderme yasa dışıdır eğer uluslararası hukuka aykırı ise.
Geri gönderme uygun değildir; eğer insani nedenlerden dolayı örneğin savaş, iç savaş ya da tıbbi nedenlerden dolayı uygulanamaz ise.
Geri gönderme olanaksızdır teknik nedenlerden dolayı uygulanamaz ise.
Red ve geri gönderme
Bir kişi iltica talebi elde edemezse ve hiçbir şey menşei ülkesine ya da geldiği ülkeye dönmesine engel teşkil etmiyorsa iltica talebi reddedilir. Bu durumda bu kişi en kısa süre içinde İsviçre’yi terk edilmelidir.
İtiraz
Sığınma talebinde bulunan kişi Göçmenler Devlet Sekreterliği (SEM) kararını kabul etmiyorsa onu ya da onun yasal temsilcisi Federal İdare Mahkemesi’ne itirazda bulunabilir. Sığınma kararı için itiraz süresi 30 gündür. Dosyanın konu dışı olarak neticelenmesi ya da havaalanında olumsuz bir karar durumunda itirazın beş iş günü içinde yapılması gerekir. Ulusal seviyede, Federal İdare Mahkemesi iltica konusunda tek otoritedir.